MİRASIMIZ YEREL TOHUM

Bakanlığımızca gerçekleştirilen ve Cumhurbaşkanımızın eşi Sayın Emine Erdoğan'ın himayelerinde yürütülen ''Mirasımız Yerel Tohum'' projesinde; tohumların çoğaltılması, tanımlarının yapılması ve tescil işlemleri Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki kuruluşlar olan TİGEM, TAGEM ve BÜGEM tarafından yürütülmesi amaçlandı.

Projenin temeli 31 Mart 2017 tarihinde İzmir Kemalpaşa Park Orman'da düzenlenen ve Hanımefendi Sayın Emine Erdoğan'ın himayelerinde ''1. Yerel Tohum Buluşmaları'' ile atıldı. Hanımefendi açılış konuşmasında "Yerel tohum geleceğimizin teminatıdır. Türkiye'nin büyük potansiyelini doğru planlarsak tarım konusunda kendi kendine yeten bir ülke haline gelebiliriz. Gelecek nesillere ambarları dolu, tohumu bozulmamış bir Türkiye bırakabiliriz" dedi.

Bakanlığımızın öncülük ettiği çalışmayı takdirle karşıladığını söyleyen Emine Erdoğan "Toprak bizim en değerli sermayemizdir. Onu iyi kullanmak, bereketinin farkına varmak milli bir sorumluluktur. Farklı özellikleriyle ülkemizin dört bir yanı bizi değişik nimetlerle buluşturuyor. Bu zengin toprağı uygun tohumlarla buluşturmak, doğru şekilde işlemek hem geçmişe vefa hem de geleceğe karşı sorumluluktur" diye konuştu.

Tohumu kontrol eden ülkelerin gıdayı da kontrol edeceğine dikkati çeken ve atalık tohumların gen bankalarında saklanmasının da çok önemli fakat yeterli olmadığına işaret eden Erdoğan, "Bir tohumun değişen iklim şartlarına, toprak florasına ve ekolojiye uyum sağlayabilmesi için belli dönemlerde toprakla buluşması gerekir. Bu nedenle tohumların doğal ortamında, kendi mevsiminde düzenli olarak her yıl canlı ekimler yapılarak yaşatılması en iyi yöntemdir." diye konuşmasını sonlandırdı.

"2. Yerel Tohum Buluşması" 25 Mayıs 2017 tarihinde Samsun'da, "3.Yerel Tohum Buluşması" ise 25 Nisan 2018 tarihinde Şanlıurfa'da gerçekleştirildi.

Cumhurbaşkanımızın eşi Sayın Emine Erdoğan'ın himayelerinde yürütülen ''Mirasımız Yerel Tohum'' projesi kapsamında; halkımızın sandığında, tülbentlerinde sarılı atalarımızın yıllardır yetiştirdikleri ürünleri toprakla buluşturmak, geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tohum toplama ekipleri oluşturuldu.

Bu amaçla ekipler; kapı kapı dolaşarak uğramadık ev bırakmadan, Kahramanmaraş, Adana, Gaziantep, Eskişehir, Bilecik, Kütahya ve Bursa ilerindeki tohum gönüllülerini ziyaret etti. Halkımız ve çiftçimizden toplanan ata yadigârı yerel tohumlar, çoğaltım ve tanımlama işlemleri için Bakanlığımızın ilgili kurumlarına teslim edildi.

Ayrıca yerel tohum faaliyetlerinden haberdar olan ülkemizin dört bir tarafındaki köylüler ellerindeki tohumları Tarım Orman Bakanlığı'na göndererek bu ata yadigârı tohumların Tohum Gen Bankası'nda muhafaza edilmesine de katkıda bulundu.

Atalarımızın yıllardır yetiştirdikleri ürünleri gelecek kuşaklara sistemli ve bilinçli bir şekilde aktarmak, tüketicinin bu ürünlere kolay ulaşmasını, tarımsal ve kırsal kalkınmayı sağlamak amacıyla "Mirasımız Yerel Tohum" projesi kapsamında çalışmalar hız kesmeden devam etti.

Bu amaçla 2017, 2018 ve 2019 yıllarında Tarım ve Orman Bakanlığına teslim edilen ve sayıları 2019 yılı sonu itibariyle 1131 ulaşan tohumların yarısı Tohum Gen Bankasında koruma altına alınırken, diğer yarısı ise TİGEM, TAGEM ve BÜGEM personellerinden oluşan uzman ekipler tarafından istenilen özellikleri taşıyan tohumların çoğaltılması ve tescilinin yapılması süreçleri eş zamanlı olarak sürdürüldü.

2018 ve 2019 yıllarında yapılan tanımlama ve tohumluk üretimi çalışmalarına 2020 yılında da Tarım ve Orman Bakanlığı uzmanları gözetiminde TİGEM'e bağlı işletmeler ile Bakanlığa bağlı enstitülerde devam edilmektedir. Bu amaçla fasulye ve barbunya ekimleri Eskişehir/Anadolu Tarım İşletmesinde, kabak ekimleri Bursa/Karacabey Tarım İşletmesinde gerçekleştirildi. Karacabey Tarım İşletmesinde yetiştirilen domates, biber, patlıcan, hıyar, kavun ve karpuz fideleri tanımlama ve üretim amacıyla Ankara/Polatlı Tarım İşletmesi ile Ankara/TİGEM Sosyal Tesislerdeki üretim alanlarına dikimleri yapıldı.

Çoğaltım ve tanımlama işlemleri tamamlanan farklı bitki türlerinde 42 çeşit TAGEM tarafından 2020 yılında tescile sunulması planlandı.

Anadolu'nun özünü ve zenginliğini oluşturan yerel tohumların sistemli ve bilinçli bir şekilde gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla başlatılan "Mirasımız Yerel Tohum" tanıtım toplantısı Cumhurbaşkanımızın eşi Sayın Emine Erdoğan Hanımefendinin katılımıyla gerçekleştirildi.

Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli'nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen tanıtım toplantısı, TİGEM'e bağlı Ankara/Polatlı Tarım İşletmesinde 4 Eylül 2019 tarihinde yapıldı.

Sayın Emine Erdoğan Hanımefendinin öncülüğünde başlatılan ve Cumhurbaşkanlığı başta olmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığımızın bünyesindeki TİGEM, TAGEM ve BÜGEM iş birliğiyle yürütülen Ata Tohumu Projesi ile çocukluğumuzdan kalan tatlar ve Ata mirası bu tohumlardan elde edilecek ürünlerin tanıtımı yapıldı.

Hanımefendi Sayın Emine Erdoğan, Ata Tohumu Projesi'nin tanıtım toplantısında yaptığı konuşmasında, "Ata Tohumu Projesi, tarımı millî bağımsızlığımızın anahtarı olarak gördüğümüzün de ifadesidir. Ülkemizin potansiyelinde dünyanın en önde gelen tohum üreticisi olmak var. Umudum odur ki kısa bir zamanda Türkiye'de inşallah yerli üretimden başka bir şey görmeyeceğiz" dedi. Sayın Emine Erdoğan; 2017 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı ile Ata Tohumu Projesi'ni başlattıklarını, o günden bugüne proje kapsamında yerel tohum buluşmaları gerçekleştirdiklerini ve bu buluşmalarda çiftçilerin hazine sandıklarını açtıklarını dile getirdi.

Sayın Emine Erdoğan "Bu toprağın mirasının gelecek nesillere aktarılması için tohumlarını devletimize emanet ettiler. Büyük bir mutlulukla söylemek isterim ki, kısa sürede binden fazla tohum çeşidi bağışlandı. TİGEM aracılığı ile tohumlar kayıt altına alındı ve gen bankalarında muhafaza edildi." diye konuştu.

Bakanlığın, bu tohumları gen bankasında çoğalttığına ve fide hâline getirip tekrar toprakla buluşturduğuna da dikkati çeken Hanımefendi Emine Erdoğan, şöyle konuştu: "Ata tohumlarımızdan ilk etapta 60 ton ürün elde ettik. Kandıra'nın sivri biberinden Samsun'un köy salatalığına, Çorum'un on dilim kavunundan Ayaş'ın beyaz bodur domatesine kadar 11 çeşit ürün mağazalarda satışa sunuldu. Bu sayede, anılarımızda dahi yok olmaya başlayan tatlar ve kokular bundan sonra nostalji olmayacak, inşallah yaşamaya devam edecek. Besinlerimiz, içeriği açısından zengin, özgün tadında ve kokusunda, seneler önce neyse şimdi de o şekilde soframıza gelecek."

Hanımefendi Sayın Emine Erdoğan, tarımın ülkelerin en büyük gücü olduğunu belirterek, Anadolu'nun bereketli topraklarının "buğdayın ana vatanı" olduğuna işaret etti. Tarımın, Anadolu'da 8 bin yıldan fazla zamandır yapıldığını ve bir anlamda tarımın beşiği konumunda olduğunu belirten Sayın Erdoğan, "Tarıma olan ihtiyaç gelecekte çok daha fazla karşımıza çıkacak. Dolayısıyla bugün attığımız adımlar geleceğimize sahip çıkmak ve çocuklarımızı kimseye muhtaç etmemek anlamına geliyor." diye konuştu.

Küresel gıda sistemlerinin dünya nüfusuna sürdürülebilir şekilde besleyici gıda sunamadığına dikkati çeken Sayın Emine Erdoğan, sözlerine şöyle devam etti:

"Günümüzde yaklaşık 800 milyon insan yetersiz besleniyor. Yüksek tansiyondan kansere kadar birçok hastalığın çıkış noktası beslenme alışkanlıklarımızdır. Dolayısıyla ata tohumlarımızla yapacağımız yerli üretimin, sofralarımızdaki tehlikeyi de bertaraf edeceğine inanıyorum."

Dünya nüfusunun 2050 yılında 9,7 milyar kişiye ulaşmasının beklendiğine dikkati çeken Sayın Emine Erdoğan, "Gelecekte kendi tarımını yapamayan ülkeler dünyanın açlık noktaları olmaya mahkûm olacaklar. Savaşlar, iklim krizi, kıtlık ve doğal afetler gibi dünyanın yaşadığı buhranlar karşısında varlıklarını en iyi koruyabilen ülkeler, tarımda bağımsızlığa kavuşmuş ülkeler olacak. Yani tohum demek, bir anlamda yaşam sigortası demektir. O yüzden tarımı çok daha geniş anlamıyla düşünmek ve ele almak zorundayız. Ata Tohumu Projesi, tarımı millî bağımsızlığımızın anahtarı olarak gördüğümüzün de ifadesidir. Ülkemizin potansiyelinde dünyanın en önde gelen tohum üreticisi olmak var. Umudum odur ki kısa bir zamanda Türkiye'de inşallah yerli üretimden başka bir şey görmeyeceğiz" ifadelerini kullandı.

Ata tohumlarının muhafazası kadar, bu alanda insan kaynağının devamlılığının da önemine işaret eden Hanımefendi Sayın Emine Erdoğan, "Kariyer denildiğinde, sadece plazaların anlaşıldığı bir çağdayız. Maalesef günümüzde özellikle gençler arasında masa başı bir iş sahibi olmak, statü elde etmek olarak düşünülüyor. Tarımsal üretim hangi gencimizin gelecek hayalini süslüyor? Demek ki burada bir şeyi yanlış yapıyoruz. Bu yanlışı düzeltmek için tarımdaki büyük potansiyeli doğru bir şekilde anlatmalıyız. Gençlerin tarım sektöründen ümitvar olmalarını sağlamalıyız. Toprakla aramızda oluşan bu mesafeyi kaldırmalıyız." değerlendirmesinde bulundu.

Program sonunda Sayın Emine Erdoğan; projede emeği geçenlere ve tohum bağışçılarına plaketlerini verdi.

Sayın Emine Erdoğan'ın himayelerinde 2017'de İzmir'de yapılan ''Yerel Tohum Buluşmaları'' ile temelinin atıldığı proje kapsamında; 2017 Samsun ve 2018 Şanlıurfa buluşmaları gerçekleştirilmiş, atalarımızın yıllardır yetiştirdikleri ürünleri gelecek kuşaklara aktarmak amacıyla halkımız ve çiftçiler, ellerinde bulunan atalarından yadigar tohumları devletin güvenli ellerine teslim etmiş ve tohumlar toprak ile buluşmaya başlamıştı.

Ülkemiz gen kaynaklarını oluşturan bitki çeşitlerinin; halkımıza tanıtılması, üretimlerinin yaygınlaştırılması, koruma altına alınması, bitki ıslah çalışmalarında kullanılması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığınca gerçekleştirilen "Yerel Tohum Buluşmaları" kapsamında çalışmalar başlatıldı.

Cumhurbaşkanımızın eşi Sayın Emine Erdoğan'ın himayelerinde yürütülen ''Mirasımız Yerel Tohum'' projesinde tohumların çoğaltılması, tanımlarının yapılması ve tescil işlemleri Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki kuruluşlar olan TİGEM, TAGEM ve BÜGEM tarafından yürütülmektedir.

Projenin temeli Hanımefendi Sayın Emine Erdoğan'ın himayelerinde 2017'de İzmir'de yapılan ''Yerel Tohum Buluşmaları'' ile atılmış, bu etkinlikler 2017 Samsun ve 2018 Şanlıurfa buluşmaları ile devam etmiştir.

Bu amaçla 2017, 2018 ve 2019 yıllarında bakanlığımıza teslim edilen ve sayıları 2019 yılı sonu itibariyle 1131 ulaşan tohumların yarısı Tohum Gen Bankasında koruma altına alınırken, diğer yarısı bakanlığımızın bünyesinde yer alan TİGEM, TAGEM ve BÜGEM personellerinden oluşan uzmanlarca, gerekli özellikleri taşıyanların çoğaltılması ve tescilinin yapılması süreçleri eş zamanlı olarak sürdürüldü. Bu çalışmalar devam ederken diğer taraftan atalarımızdan kalan bu tatların tüketiciyle buluşması sağlandı. 2019 yılı sonunda TİGEM tarafından üretilen domates, biber, patlıcan, karalahana, marul, pazı, turp ve beyaz lahana fideleri TKK tarafından çiftçilere dağıtıldı ve buradan elde edilen ürünler sofralarda da yerini almaya başladı.

''Mirasımız Yerel Tohum" proje lansmanı 4 Eylül 2019 tarihinde Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi'nin katılımıyla, çocukluğumuzdan kalan tatlar ve ata mirası bu tohumlardan elde edilen ürünlerin tanıtımı TİGEM'in Polatlı Tarım İşletmesinde gerçekleşti.

Yine 2020 yılı içinde Karacabey Tarım İşletmesinde üretilen kavun ve karpuz fideleri Adana bölgesinde, domates, biber ve patlıcan fideleri ise Bursa bölgesindeki üreticilere dağıtıldı. Burada elde edilen yerel tatlar ile tüketici ile buluşturulacaktır.

Diğer yandan 2018 ve 2019 yıllarında yapılan tanımlama ve tohumluk üretimi çalışmalarına 2020 yılında da Tarım ve Orman Bakanlığı uzmanları gözetiminde TİGEM'e bağlı işletmeler ile bakanlığa bağlı enstitülerde devam edilmektedir. Bu amaçla fasulye ve barbunya ekimleri Eskişehir/Anadolu Tarım İşletmesinde, kabak ekimleri Bursa/Karacabey Tarım İşletmesinde gerçekleştirildi. Karacabey Tarım İşletmesinde yetiştirilen domates, biber, patlıcan, hıyar, kavun ve karpuz fideleri tanımlama ve üretim amacıyla Ankara/Polatlı Tarım İşletmesi ile Ankara/TİGEM Sosyal Tesislerdeki üretim alanlarına dikimleri yapıldı.

Çoğaltım ve tanımlama işlemleri tamamlanan farklı bitki türlerinde 42 çeşit TAGEM tarafından 2020 yılında tescile sunulması planlandı.

YEREL ÇEŞİTLERİN KAYIT ALTINA ALINMASI, ÜRETİLMESİ VE PAZARLANMASINA DAİR YÖNETMELİK

Yerel Çeşitlerin Kayıt Altına Alınması, Üretilmesi ve Pazarlanmasına Dair Yönetmelik 3 Eylül 2019 gün ve

30877 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmıştır. Bu yönetmelikle, ülkemizdeki tarla ve bağ-bahçe bitkileri ve diğer bitki türlerine ait yerel çeşitlerin korunmasını sağlamak ve genetik erozyonlarını engellemek amaçlanmıştır. Ayrıca söz konusu yönetmelikte, yerel çeşitlerin kayıt altına alınması, tohumluklarının çoğaltımı, pazarlanması, idamesi ve sürdürülebilir kullanımı ile ilgili kurallar getirilerek ticareti yapılacak yerel çeşit tohumluklarının üretimi, bunların piyasaya arzı ve bu konudaki denetimlere ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Bu yönetmelik yerel çeşit olarak tescil edilecek materyalin tescili için aşağıda özetlenen bir dizi işlemleri getirmektedir.

İlk olarak yerel tohum materyalini elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişiler, yerel tohumlukların örneğini en yakın il veya ilçe müdürlüğüne ya da araştırma enstitüsüne teslim eder. Ön başvuru İl veya ilçe müdürlükleri ya da araştırma enstitüleri bu ön başvuruyu, elektronik veri giriş sistemlerine (EVGS) girer ve teslim alınan tohumluklar, TAGEM'in ilgili araştırma enstitüsüne gönderilerek değerlendirmeye alınır.

Araştırma enstitüsüne gönderilen yerel tohumlar burada çoğaltılır ve uzmanlarca uygun bulunanlar tescile sunulmak üzere gerekli gözlem ve işlemlere tabi tutulur.

Bu gözlem sonuçlarına göre en az bir özellik yönüyle farklı olduğu tespit edilen yerel çeşit adaylarını, tescil ettirmek amacıyla TAGEM tarafından BÜGEM'e bağlı TTSM'ye başvuru yapılır.

Kayıt altına alınan yerel çeşitlerin tohumlukları, menşe bölgesindeki Bakanlığın ilgili kuruluşu (TİGEM-BÜGEM) tarafından veya TAGEM ilgili araştırma enstitüsünce üretilip pazarlanır.